2023 жылдың 2 маусымында Астана қаласында «Кәсіби ассоциациялардың өзін-өзі реттейтін ұйымдар мен денсаулық сақтау жүйесін дамытудағы рөлі» конференциясы өтті. Конференцияны ұйымдастырушы болып «Ұлттық денсаулық сақтау палатасы» жеке және заңды тұлғалар бірлестігі кәсіби медициналық ассоциациясы табылды.
Конференцияның жұмысына 80-нен астам адам қатысты, оның қатарында 25 ассоциацияның өкілдері, 40-қа жуық онлайн қатысушы болды. Конференцияға ҚР Парламенті Сенатының депутаты Әлназарова Ақмарал Шәріпбайқызы, ҚР Денсаулық сақтау бірінші вице-министрі Сұлтанғазиев Тимур Сламжанұлы алғы сөздерін жолдады. Конференция жұмысына «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының өзін-өзі реттеуді дамыту мәселелері Комитеті Президиумының Төрайымы Никитинская Екатерина Сергеевна, Денсаулық сақтау министрлігі мен медициналық ассоциациялар өкілдері және тәуелсіз сарапшылар қатысты.
Конференция барысында ассоциациялардың негізгі өзекті мәселелері және оларды шешу жолдары талқыланып, олардың өзін-өзі реттеуге көшу мүмкіндігін қарастыру бойынша сұрақтар тыңдалды. Кәсіби ассоциациялардың рөлін арттырудағы талқылаудың негізгі бағыттары ретінде:
- клиникалық қызметті жетілдіру;
- кадрлық құрамды жақсарту, сертификациялау/лицензиялау мен формальды емес және қосымша білім беруді дамыту;
- аккредитациялау;
- кәсіби жауапкершілікті сақтандыру;
- өзін-өзі реттеуге көшу және ассоциацияның дамуының жоғарғы формасы ретінде мемлекеттен жүктелген функцияларды алу қарастырылды.
Конференция қатысушылары төмендегідей қорытынды жасады:
- Мемлекеттің саяси дамуы Азаматтық қоғамның, үкіметтік емес сектордың рөлінің артуын және мемлекеттік басқарудағы функциялардың бір бөлігін бәсекелестік ортаға бере отырып децентрализациялаудың қажеттілігін талап етеді.
- Кәсіби медициналық қауымдастықтың дамуына кедергі келтіретін тежеуші факторлар ретінде уәкілетті органдардың тарапынан қолдаудың аздығы, заңнама жүзінде бекітілген функциялар мен өкілеттіктердің жоқтығы танылады.
- Медициналық ассоциациялар қалыптасудан бастап кемелденуге дейінгі дамудың әр түрлі сатыларында орналасқан. Көптеген кәсіби ассоциациялар кемелдену кезеңіне жетіп, өзін-өзі реттейтін деңгейге жетті.
- Кәсіби ассоциациялардың даму деңгейін анықтайтын жалпы талаптар мен критерийлер әзірленді, олар аккредитация кезіндегі есепке алу мен одан арғы жұмыс барысында қолданылатын болады.
- ҚР Денсаулық сақтау министрлігі реестрінің құрамына 15 ерікті өзін-өзі реттейтін ұйымдар енді, бірақ тек олардың бір бөлігі ғана (2 өзін-өзі реттейтін ұйым) халықаралық мойындауға ие болып, өздерінің бекітілген стандарттары бар. Бұл өзін-өзі реттейтін ұйымдар медицина саласындағы мемлекеттік реттеу мен өзін-өзі реттеудің шекарасында орналасқан.
- Өзін-өзі реттейтін ұйымдарға міндетті көшу кезең бойынша жүзеге асырылуы тиіс.
Конференция қатысушылары шешті
- Кәсіби медициналық қауымдастық ретінде ассоциациялар Денсаулық сақтау министрлігімен ортақ жауапкершілік көтеруге дайын және келесі бағыттар бойынша барлық функциялар мен өкілеттіктерді өзін-өзі реттеуге көше отырып аккредиттелген ассоциацияларға заңнама жүзінде беруді сұрайды:
А) Денсаулық сақтаудағы кадрлық саясат:
- сала шеңберіңде кәсіби стандарттар мен біліктілік талаптарын әзірлеу;
- профиль бойынша резидентурада оқу бағдарламарын келісу;
- аккредиттелген кәсіби ассоциациялармен, қосымша және формалды емес білім беру орталықтарымен біліктілікті арттырудың сертификацияланған бағдарламарын даярлау, өткізу және тиімділігін бағалау. Ол үшін қосымша медициналық білім беру саласындағы уәкілетті органдарға кәсіби ассоциациялардың тәжірибедегі мамандарымен сертификатталған білім беру іс-шараларын өткізу функциялары мен өкілеттіктерін беру бойынша НҚА-ға тиісті өзгерістер мен толықтырулар (білім беру қызметін жүргізуге лицензия мен аккредитация алу) енгізу қажет;
- профиль бойынша мамандарды сертификациялау, оның ішінде профиль бойынша маман сертификатынан/лицензиясынан айыру құқығын беру;
- профиль бойынша мамандарға біліктілік деңгейін беру үшін бағалауды/экзаменацияны/аттестацияны өткізу;
- ассоциация мүшелері үшін этика нормаларын, стандарттарды, ережелерді әзірлеу және оны ұстануын қадағалау;
- ассоциацияның әрбір мүшесінің кәсіби дамуына мониторинг жасау;
- профиль бойынша мамандарға, оның ішінде жас мамандарға менторлық жасау, консалтингтік көмек беру;
- саланы жетілдіру бойынша уәкілетті органға ұсыныстар дайындау.
Б) Медициналық қызмет:
- дәлелденген медицина негізінде диагностика және емдеу бойынша өзіндік клиникалық хаттамалар мен бастамаларды әзірлеу және бекіту, сондай-ақ оларды Қазақстан Республикасы аумағында енгізуге және қолдануға құқық беру;
- дәлелденген медицина жоғары дамыған елдермен («сенім елдері» - АҚШ, Канада, Германия, Ұлыбритания, Жапония, Израиль, Оңтүстік Корея және т.б.) дайындалып, аппробациядан өткен клиникалық хаттамалар мен бастамаларды ассоциациялар ұсынған жағдайда жылдамдатып бекіту;
- әзірленген клиникалық бастамалар мен хаттамалардың сапасы мен тиімділігі үшін ассоциация мүшелерінің жеке жауаптылығын бекіту;
- клиникалық қызметті одан әрі жетілдіру бойынша медициналық стандарттар мен клиникалық хаттамаларды қолдану тиімділігіне және клиникалар жұмысының нәтижелеріне талдау жасау;
- барлық кәсіби ассоциация мүшелері паритетті негізде бірдей дауыс беру құқығына ие болатындай Сапа жөніндегі бірлескен комиссияны тәуелсіз ортаға шығару. Сапа жөніндегі бірлескен комиссия клиникалық хаттамалар мен медициналық стандарттарды енгізу мен пайдаланудың тиімділігіне баға беру, сараптау, талдау, талқылау құқығына ие болуы қажет;
- медициналық қызмет көрсету стандарттарын жетілдіру, қызметтер мен мамандықтардың көлденең және тігінен интеграциялау бойынша ҚР Денсаулық сақтау министрлігіне ұсыныстар мен НҚА жобаларын дайындау;
- медициналық объектілердің құрылысын жүргізу және жабдықтаудың техникалық регламентін жасауға және сараптамадан өткізуге, медициналық құрал-жабдықтардың техникалық сипаттамасын жасауға қатысу.
В) Аккредитация:
- медициналық ұйымдарды аккредитациялауды өзін-өзі реттейтін ортаға өткізу;
- кәсіби ассоциацияларды аккредитациялаудың стандарттарын әзірлеу;
- кәсіби ассоциацияларды аккредитациядан өткізу;
- профиль бойынша эксперттерді аккредитациялау;
- профиль бойынша біліктілікті арттыру және оқу бағдарламаларын аккредитациядан өткізу;
- мамандандырылған профиль бойынша медициналық объектілерді аккредитациядан өткізуге қатысу.
С) Денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыру:
- медициналық қызметтер үшін тарифтерді әзірлеуге қатысу;
- денсаулық сақтау объектілерін ұйымдастыру және оларды басқару бойынша мемлекеттік-жекеше әріптестік жобаларына сарапшы ретінде қатысу.
- D) Медициналық қызметкерлердің мүддесін білдіру және қорғау:
- кәсіби жауапкершілікті сақтандырудың тарифтерін қарастыруға қатысу;
- медициналық инцидент немесе дәрігер қателігі жағдайларына тәуелсіз сараптама жасауға қатысу;
- күрделі клиникалық немесе медициналық сұрақтарды шешу үшін консалтингтік және эксперттік қызметтерді көрсету;
- медициналық қызметті жүйелі түрде жасқсарту үшін медициналық инциденттер мен дәрігер қателігі реестріне талдау жүргізу;
- медициналық қызметкердің мүддесін сотта қорғау.
- Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігіне «Атамекен» ҰКП-на осы Резолюциядағы ұсынымдарды ескере отырып өзін-өзі реттейтін ортаға біртіндеп берілетін мемлекеттік функциялардың тізілімін ұсыну. Мерзім: 2023 жылдың 19 маусымына дейін.
- Кәсіби ассоциаицияларға, «Атамекен» ҰКП және Денсаулық сақтау министрлігіне мемлекеттік функцияларды өзін-өзі реттейтін ортаға беру бойынша бірлескен Жол картасын әзірлеп, бекіту. Мерзім: 2023 жылдың 17 маусымына дейін.
- "Атамекен" ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының фармацевтикалық, медициналық өнеркәсіп және медициналық қызмет Комитетіне мемлекеттік функцияларды беруге кәсіби ассоциацияларға іріктеу критерийлерін әзірлеп Денсаулық сақтау министрлігіне бекіту үшін қарауына енгізу. Мерзім: 2023 жылдың 30 маусымына дейін.
Конференция материалдары мен қатысушылардың сұхбаттары «Ұлттық денсаулық сақтау палатасы» жеке және заңды тұлғалардың бірлестігі www.npzdrav.kz сайтында және «Ұлағатты медицина» журналы мен www.ulagat-m.kz» сайтында жарияланатын болады.
Конференция қатысушылары аталған Резолюцияны қабылдап, оны Денсаулық сақтау министрлігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттарына кәсіби ассоциациялардың ұсынылған функциялары мен өкілеттіктерін заңнама жүзінде бекіту бойынша шешімді қабылдау кезінде есепке алу енгізеді!
Конференция қатысушылары ел басшылығы мен барлық кәсіби қауымдастықтың Қазақстан халқының денсаулығын жақсарту мақсатында денсаулық сақтау жүйесін дамытуға бағытталған іс-әрекетін толықтай қолдайды!
